Má phanh ô tô: Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Má phanh ô tô đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ xe bạn dừng lại đúng thời điểm. Má phanh hữu cơ, má phanh gốm và má phanh kim loại chỉ là một vài ví dụ. Má phanh được làm từ nhiều loại vật liệu và quy trình đặc biệt, mỗi loại có một mức độ hiệu suất và ứng dụng riêng. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn về cấu tạo và nguyên lý hoạt động của má phanh xe ô tô trong bài viết dưới đây!

Má phanh ô tô là gì? Vị trí má phanh trên ô tô

Má phanh (bố thắng) là một thành phần thiết yếu trong cơ cấu phanh của ô tô. Má phanh có nhiệm vụ tiếp xúc với phần quay của phanh, tạo ma sát và làm chậm tốc độ quay của bánh xe.

Các loại má phanh ô tô 

Hãy cùng tìm hiểu một số loại má phanh phổ biến trên thị trường hiện nay trong phần sau đây của bài viết, bao gồm:

• Má phanh có lớp phủ bán kim loại: Đây là loại má phanh phổ biến nhất được tìm thấy trên các phương tiện tiêu chuẩn. Loại má phanh này thường được làm bằng thép, than chì hoặc đồng và được kết hợp với vật liệu ma sát để cải thiện độ bền. Hàm lượng kim loại của má phanh thường là 50%.
• Má phanh hữu cơ không amiang: Loại má phanh ô tô này cũng được các nhà phân phối dầu nhớt ô tô sử dụng rộng rãi. Chất liệu được sử dụng để tạo nên loại má phanh này bao gồm sợi thủy tinh, cao su, Kevlar,... và nhựa thông. Má phanh hữu cơ được làm không có amiăng có ưu điểm là êm hơn, ít nóng hơn và ít gây ô nhiễm hơn. Tuy nhiên, do loại má phanh này mòn rất nhanh nên phải thay thế thường xuyên.
• Má phanh hữu cơ chứa ít kim loại: Mặc dù má phanh hữu cơ được làm bằng vật liệu giống như má phanh bán kim loại, nhưng chúng thường chứa ít hơn 20% kim loại.
• Má phanh gốm: Má phanh gốm xuất hiện lần đầu tiên vào những năm 1980. Loại đệm phanh này được làm bằng sợi gốm và một số kim loại. Do chi phí cao và hoạt động trơn tru, má phanh gốm thường chỉ được tìm thấy trên những chiếc ô tô cao cấp.

Nguyên lý hoạt động của má phanh ô tô

Chức năng chính của má phanh là hỗ trợ cho ô tô đi chậm lại hoặc dừng lại kịp thời. Thành phần này thường bao gồm các vật liệu tổng hợp kim loại và có khả năng chống mài mòn cao.

Má phanh thường hoạt động trên một tiền đề rất đơn giản. Má phanh sẽ di chuyển khi người lái đạp phanh, ép chặt vào đĩa phanh và sử dụng lực ma sát để giảm tốc độ hoặc dừng xe.

Những vấn đề thường gặp với má phanh ô tô 

Má phanh bị mòn

Nếu bạn nghe thấy những âm thanh lạ, chẳng hạn như tiếng kêu cót két… khi đạp phanh, chứng tỏ má phanh đã bị ăn mòn và cần thay thế má phanh mới cho ô tô.

Xe bị lắc hoặc lệch sang một bên khi phanh

Khi phanh, bạn có thể nhận thấy những chuyển động bất thường như xe lệch sang trái hoặc phải hoặc lắc liên tục… Đây cũng là dấu hiệu cho thấy má phanh ô tô đã xuống cấp.

Phanh không ăn

Khi đạp phanh, bạn có thể gặp những cảm giác lạ như má phanh xe không ăn như bình thường, quãng đường tăng dần khi đạp phanh hoặc phanh quá cứng, quá mềm, nhấn phanh hết cỡ mà không hiệu quả...

Điều này làm cho việc kiểm soát tốc độ và chiếc xe trở nên khó khăn. Bạn nên kiểm tra hệ thống phanh và thay thế má phanh xe nếu chúng đã bị mòn.

Bộ phận cảm biến má phanh bị mòn 

Má phanh trên xe được gắn các miếng thép giúp tản nhiệt hiệu quả. Hơn nữa, cảm biến được gắn vào má phanh; khi phanh bị mòn, bộ phận cảm biến sẽ chạm vào má phanh (hay còn gọi là heo phanh) và đĩa phanh, khiến cảm biến độ mòn kích hoạt.

Độ dày má phanh không đủ hoặc không đồng đều 

Thợ máy có thể hỗ trợ bạn đo độ dày của má phanh ô tô trong quá trình sửa chữa định kỳ. Nó phải được thay thế nếu nó dày dưới 3 mm.

Các bước kiểm tra và bảo dưỡng má phanh ô tô

Bước 1: Kiểm tra tổng quan

Việc lái xe liên quan đến các sự cố có thể xảy ra liên quan đến phanh chẳng hạn như bàn đạp phanh thường xuyên chạm sàn. Phanh cũng khiến cột lái hoặc xe bị rung hoặc phát ra tiếng kim loại do lớp phủ, phanh bị mòn… đều là những dấu hiệu cho thấy bộ phận phanh đang gặp vấn đề cần được sửa chữa và thay thế kịp thời. 

Các nguyên nhân tiềm ẩn khác, chẳng hạn như má phanh dưới tiêu chuẩn, lò xo bị hỏng, guốc phanh bị lỗi và tiếng ồn của ổ trục do ổ trục bị mài mòn quá mức cũng cần được xem xét và khắc phục khi cần thiết. Hệ thống dây phanh gầm xe cũng là một chi tiết quan trọng khác ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thống phanh. Bạn cũng cần kiểm tra xem các ống dầu mềm, ống kim loại có bị rò rỉ hay va chạm với các bộ phận khác như ống xả, dàn tản nhiệt,… hay không.

Bước 2: Kiểm tra dầu phanh

Hai tuần một lần nên kiểm tra dầu phanh của xe để xác định tình trạng của hệ thống phanh; nếu mức dầu thấp hơn mức khuyến nghị thì phải bổ sung thêm dầu phanh để tránh hư hỏng hệ thống. phanh bị thiếu dầu bôi trơn.

Nếu mức dầu hạ thấp thường xuyên, điều này cho thấy có sự rò rỉ hoặc tắc nghẽn trong hệ thống đường ống, cần được khắc phục hoặc thay thế khi cần thiết để tránh bất kỳ ảnh hưởng nào đến hoạt động chung của xe. Bạn cũng nên xem màu của dầu phanh khi kiểm tra nó; dầu mới sẽ trong hoặc trong mờ, trong khi dầu cũ sẽ sẫm màu hơn và các tạp chất sẽ rõ ràng hơn.

Bước 3: Kiểm tra má phanh

Nếu má phanh ô tô bị mòn nghiêm trọng sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng giảm tốc độ hoặc dừng hẳn của xe. Đây là một bước quan trọng trong việc đảm bảo an toàn cho người đi bộ và những người tham gia giao thông khác. Cách lái xe của mỗi cá nhân ảnh hưởng đến tốc độ mòn của má phanh. Nếu má phanh bị mòn quá nhiều trong quá trình vận hành, đĩa phanh sẽ nóng lên, áp suất phanh giảm và hiệu quả phanh bị ảnh hưởng.

Bước 4: “Xả gió” trong hệ thống phanh

Hệ thống phanh nên được "xả" sau khi thay đĩa phanh, thay má phanh và thay nhớt. Điều này là do hệ thống phanh hoạt động kém hiệu quả hơn do không khí vẫn còn trong đường ống dẫn dầu và dầu phanh (không khí được trộn vào khi má phanh mòn và khi mức dầu phanh thấp). Khi đó việc “xả khí” trong hệ thống phanh nhằm đảm bảo phanh hoạt động hiệu quả và an toàn hơn.

Bước 5: Kiểm tra xuất xứ phụ tùng khi bảo dưỡng tại gara

Có thể nói, phụ tùng ô tô hiện nay tràn lan trên thị trường khiến cho những ai không phải là chuyên gia cũng khó có thể phân biệt được đâu là thật đâu là giả. Do đó, nếu bạn thực hiện bảo dưỡng, thay thế má phanh lại các các gara, bạn cần lưu ý chọn được địa chỉ uy tín, đáng tin cậy để tránh “tiền mất tật mang". Bạn nên yêu cầu được kiểm tra phụ tùng, linh kiện trước khi họ lắp đặt cho ô tô của bạn. 

Với những thông tin về má phanh ô tô được chia sẻ từ bài viết nói trên, chắc hẳn bạn đã có thể sử dụng và vận hành hệ thống phanh một cách an toàn và hiệu quả hơn. Để cập nhật thêm những thông tin hữu ích về cách vận hành và chăm sóc ô tô của mình, đừng bỏ lỡ các bài viết tại Trung tâm Đào tạo Lái xe Miền Nam nhé!